Slownik starozytnosci slowianskich, s. 228

 

Popiel 1. W zrodlach wlasciwie papiel lub papel 'babel'. Na obecnosc nosowki wskazuje zapis Pumpil; w zapisie Popel nalezy zrektyfikowac o na o/, bedace znakiem na a.

Literatura: E. Kucharski, Chossistco//Chloscisko; Pumpil//Papel, J.P., 12 1927, s. 161-71, i odpowiedz J. Losia, tamze, s. 171-3. [Stanislaw Urbanczyk]

2. Popiel, legendarny wladca panujacy w Gnieznie (ob.), wspomniany w kronice Anonima Galla (lib. I, cap. 1). Z okazji postrzyzyn dwu synow wyprawiac mial uczte, na ktora zaproszono wielu dostojnikow i przyjaciol. Nie wpuszczono jednak na nia przybylych wowczas za zrzadzeniem bozym dwu obcych przybyszow. Musieli sie oni cofnac do bram grodu, znajdujac wreszcie goscinne przyjecie na podgrodziu, w domu rataja imieniem Piast (ob.), ktory wyprawial jednoczesnie postrzyzyny swego syna Siemowita (ob.). Obaj pielgrzymi dokonali cudownego pomnozenia napojow i jadla w domu Piasta; na uroczystosc przybyl w koncu takze sam Popiel. Siemowit wyrosnawszy zostal wladca kraju. Rod Popiela stracil cala wladze, sam zas Popiel, wypedzony z kraju, schronil sie ostatecznie na wyspie, gdzie nekany przez oblegajace go myszy, zginal pozarty przez nie.
Kadlubek (ob.) rozwinal opowiesc Gallowa piszac o dwu Popielach, zwanych przez niego Pompiliuszami (ob.), z ktorych pierwszy zmmarl otoczony powszechna czcia, drugi zas, jego syn, zginal zjedzony przez myszy. Wreszcie autor Kroniki wielkopolskiej (ob.) zlokalizowal smierc Popiela w Kruszwicy (ob.), za nim poszedl w XV w. Jan Dlugosz.
W relacji Galla wykazano istnienie szeregu watkow basniowych, jak np. opowiesc o myszach, znana w podaniach wielu ludow ie., produktywna m. in. w w. X w Nadrenii, skad byc moze przyniesiono ja do Polski. Opowiesc o dwu pielgrzymach przypomina dzieje braci soltunskich Konstantyna i Metodego (ob.), a takze legende o bpie Auxerre, sw. Germanie.
Licznie podejmowane w historiografii (ob.Piast) proby wiazania wiadomosci o Popielu z konkretnymi wydarzeniami politycznymi nie moga wyjsc poza sfere niesprawdzalnych hipotez. Prawdopodobne wydaje sie jedynie przetrwanie w relacji Galla pamieci o zdobyciu wladzy przez dynastie piastowska kosztem innego rodu panujacego w Gnieznie. Dokonac sie to moglo okolo polowy IX wieku. Ob. tez Dynastia ksiazeca w Polsce, Piast, Pompiliusz, Siemowit.

Literatura: K. Potkanski, Podanie o Popielu i Piascie (1900), reedycja w tegoz Lechici, Polanie, Polska, W-wa 1965, s. 414-38; H. Lowmianski, Dynastia Piastow we wczesnym sredniowieczu, Poczatki panstwa Polskiego, Poznan, t. 1, 1962, s. 112 i n.; K. Slaski, Watki historyczne w podaniach o poczatkach Polski, Poznan 1968- we wszystkich tych pracach dalsza literatura.
[Antoni Gasiorowski]


[ Wpis do Ksiegi Gosci ]

[ Biezaca Ksiega Gosci ]

[ Poprzednie Ksiegi Gosci ]

[ Witryna na CD-ROMie ]

 


Jan Popiel  
&
Slawomir Popiel  

Witryna byla zalozona dnia 1998-6-15 i uaktualniona dnia 2007-05-11.
Copyright © 1998. Jan Popiel i Slawomir Popiel.